فهرست مطالب
یکی از ترسناک‌ترین صحنه‌ها برای زنان و مردان، مشاهده بالشتی پر از مو است. زیرا این اتفاق می‌تواند نشان‌گر روزهایی بدون مو باشد. معنای این مسأله نیز کاهش زیبایی آدمی است. البته با مشاهده‌ی اولین نشانه‌ها و اقدام به موقع، می‌شود از ریزش کامل موهای سر خود جلوگیری کرد. روش‌های درمان ریزش مو، تنها به دارو و جراحی ختم نمی‌شود. پس با راهکارهایی ساده و ارزان در حفظ موهای پرپشت خود موفق خواهید شد. اگر قصد آشنایی با تعریف، علت‌ها و روش های جلوگیری از ریزش مو را دارید، با ما همراه باشید.
ریزش مو چیست؟
ریزش موضعی مو یا به اصطلاح Alopecia Areata یک اختلال در سیستم ایمنی بدن است. این مشکل باعث از دست رفتن بخش‌های مختلف موی سر می‌شود. جالب است بدانید که این عارضه برای ۲۵ درصد افراد رخ می‌دهد. تفاوت ریزش مو با سایر مشکلات پوست و مو، عدم‌وجود زخم روی پوست سر است. البته این مسأله می‌تواند به صورت ناحیه‌ای یا کامل اتفاق بیفتد. علت ریزش نیز آسیب پیاز مو و کاهش سطح فولیکول است. در چنین موقعیتی، سیستم ایمنی بدن نیز از رشد موها جلوگیری می‌کند.
برای فهم بهتر موضوع، باید با مراحل رشد مو آشنا شویم. اولین مرحله آناژن نام دارد. در این بخش ساقه از دل پیاز مو بیرون می‌آید. مرحله‌ی دوم کاتاژن است که دیگر مو رشد نمی‌کند. در قدم سوم وارد مرحله تلوژن می‌شویم. در این دوران ساقه‌ی مو به حالت استراحت در می‌آید. در آخرین بخش که اکسوژن نام دارد، موی جدید جایگزین ساقه‌های پیر می‌شوند. در نتیجه مقداری از موهای شما خواهد ریخت. البته این میزان طبیعی است.
بیماری ریزش مو باعث افزایش سرعت فرایند رشد می‌شود. در نتیجه ساقه‌های جوان فورا به مرحله‌ی تلوژن می‌رسند. این اتفاق باعث می‌شود موهای سر بریزند اما بدن توان تولید کافی مو را پیدا نمی‌کند.
میزان طبیعی ریزش موها
همان‌طور که فهمیدید، هنگام رویش موی جدید، بخشی از تارهای موی موجود خواهد ریخت. طبق داده‌ها این میزان بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در طول روز است. شاید به نظرتان این مقدار بسیار زیاد باشد. توجه کنید که روی سر ما بین ۹۰٬۰۰۰ تا ۱۵۰٬۰۰۰ تار مو وجود دارد. پس در برابر این حجم، آن مقدار ناچیز خواهد بود. اگر هم موهای بلندی دارید، احتمالا هنگام استفاده از برس و شانه موهای چسبیده به برس را مشاهده می‌کنید.
مسأله وقتی جدی می‌شود که شما بین ۱۰ تا ۵۰ درصد موهایتان را از دست بدهید. در چنین موقعیتی است که باید برای درمان ریزش مو چاره‌ای یافت. البته بسیاری از بانوان ریزش‌های مقطعی را در طول عمرشان تجربه می‌کنند. پس از پایان این مرحله، دوباره همه چیز سر جای اولش برمی‌گردد. پس در صورت مشاهده ریزش مو، ابتدا مطمئن شوید که این عارضه‌ای مقطعی نیست. این کار به کاهش نگرانی شما کمک زیادی می‌کند.
نشانه‌های ابتلا به ریزش مو
همان‌طور که گفتیم تا یک میزان خاص از ریزش مو طبیعی است و گاهی هم اتفاقی مقطعی. اما این‌جا سؤالی وجود دارد؛ کی ریزش مو را جدی بگیریم؟ در ادامه به چند مورد می‌پردازیم که از جدی‌ترین علائم ریزش مو محسوب می‌شوند.
از دست دادن بخش زیادی از موی سر
اگر در هنگام استفاده از سشوار یا برس حرارتی و استفاده از آن حجم زیادی از مویتان ریخت، آن را جدی بگیرید. در صورت ادامه‌ی این مشکل، به پزشک نیز مراجعه کنید. زیرا با تشخیص به‌موقع، از افزایش شدت آن جلوگیری می‌شود.
بالا آمدن خط مو
در مردان خط مو راحت‌تر مشاهده می‌شود. اگر متوجه شدید که خط مویتان بالاتر از موقعیت قبلش قرار گرفته، احتمال ریزش مو در شما وجود دارد. برای بررسی می‌توانید پشت گردن، دور گوش‌ها و جلوی پیشانی را نگاهی بیندازید. اگر چیزی غیرعادی بود، آن را یک زنگ هشدار بدانید.
نازک شدن قطر مو
یکی دیگر از نشانه‌های این عارضه، کاهش قطر موهای سر است. در صورت مشاهده موهایی کم پشت در جلوی سر یا تکه‌های موی نازک و دایره شکل، باید آن را جدی بگیرید.
کم‌پشتی ابروها و مژه‌ها
ریزش موهای ابرو، مژه و حتی ریش می‌تواند علائم اولیه ابتلا به ریزش مو باشد. چرا که یکی از انواع این بیماری، ریزش فراگیر مو است. در این نوع به مرور زمان تمام موهای بدن از دست می‌روند. البته شیمی درمانی یا پرتو درمانی نیز می‌تواند این چنین وضعیتی را رقم بزند.
کچلی موضعی
اگر بخش کوچکی از موی سرتان ناگهان ریخت، شما درگیر ریزش موی ناحیه‌ای هستید. گاهی نیز این اتفاق با احساس سوزش همراه است. در چنین مواردی نیاز ضروری به معاینه توسط پزشک وجود دارد.
شکستگی یا سرخی ناخن‌ها
به غیر از مو باید به مراقبت از پوست و ناخن نیز اهمیت ویژه‌ای بدهید. البته گاهی آسیب‌دیدگی این عضو از بدن می‌تواند نشانه‌ی مشکلی بزرگ‌تر باشد. اگر درگیر فرورفتگی ناخن یا خال‌های سفید روی آن هستید، احتمالا باید منتظر ریزش موهایتان نیز باشید. همچنین شکستگی یا قرمزی بیش از حد این عضو نیز همین معنا را می‌دهد.
علت های ریزش مو
تا این‌جا با چیستی و نشانه‌های این مشکل آشنا شدیم. یک ضرب المثل عربی وجود دار که می‌گوید با فهم مشکل، نصف راه حل آن را پیدا می‌کنید. پس در این بخش به این می‌پردازیم که چرا موهای ما می‌ریزد. احتمالا اگر علت اصلی را بیابید، در درمان ریزش مو هم موفق‌تر خواهید بود.
عوامل ژنتیکی
شایع‌ترین علت ریزش مو، مسائل ژنتیکی است. در خانواده‌هایی که این مسأله رایج است، احتمال ابتلای سایر افراد خانواده نیز افزایش می‌یابد. تک ژن‌هایی که با مشکلات دستگاه ایمنی مرتبط هستند، در هدایت افراد به سمت کچلی نیز نقش دارند.
مشکلات دستگاه ایمنی
بیماری‌هایی چون ویتیلیگو، لوپوس و اختلال غده‌ی تیروئید، زمینه‌ی بروز ریزش مو را نیز فراهم می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد این افراد چهار برابر بیشتر در معرض این عارضه هستند. برای مثال کم‌کاری یا پرکاری تیروئید تعادل هورمون‌ها در بدن را به هم می‌ریزد. در این صورت شاهد ریز موهای نقاط مختلف با سرعتی یکسان خواهید بود. اگر مبتلا به این دست بیماری‌ها هستید، هنگام دریافت مشاوره پوست و مو، حتما آن متخصص را آگاه کنید.
بیماری‌های خودایمنی
در برخی اوقات بدن به اشتباه سلول‌های خودش را مورد حمله قرار می‌دهد. یکی از نقاط که به آن حمله می‌شود نیز فولیکول‌ها هستند. از نتایج این اتفاق ترشح مواد ضدفولیکور است و می‌تواند باعث التهاب فولیکول مو شود. در نتیجه توانایی بدن برای رشد موی تازه نیز کاهش می‌یابد. معمولا این عامل باعث طاسی منطقه‌ای می‌شود.
لنفوسیت‌ها
لنفوسیت نوعی گلبول سفید است که توانایی ترشح سیتوکسین را دارد. این سلول انواع مختلفی دارد. اختلال در لنفوسیت‌های نوع T از تولید فولیکول جلوگیری می‌کند و چرخه رشد مو را برهم می‌ریزد. پس از اندکی نیز نقاط مختلفی از سر خالی می‌شود. همچنین این مشکل زمینه‌ساز انواع مختلف طاسی نیز خواهد شد.
بیماری‌های آلرژیک
این دسته از بیماری‌ها معمولا با ریزش مو در سنین کودکی یا عارضه‌های مقطعی ارتباط دارند. از جمله‌ی بیماری‌ها نیز می‌توان به سینوزیت، آسم، التهاب مخاط بینی (رینیت) و آتوپی اشاره کرد. برای مثال عفونت سینوس‌ها روی تمام ساختار بدن تأثیر می‌گذارد. برای همین افراد مبتلا به سینوزیت استعداد ابتلا به ریزش مو را دارند.
فشار روانی
بله وضعیت روانی شما، روی سلامت پوست و مو نیز مؤثر است. اضطراب، فشار روانی و مشکلات عاطفی روی پایانه‌های عصبی مغز تأثیر می‌گذارند. همچنین این موارد ساختار هورمونی بدن را نیز به‌‌هم می‌ریزند. در نتیجه بدن به صورت درست کار نمی‌کند. سوء‌کارکرد اندام‌ها می‌تواند روی بخش‌های مختلف جسم از جمله فولیکول‌ها تأثیر بگذارد. در نتیجه در صورت تجربه‌ی استرس یا اضطراب شدید، شاید شاهد ریزش موهای خود نیز باشید.
رژیم غذایی نامناسب
مانند سایر اندام‌ها، موهای ما برای رشد نیازمند مواد معدنی و مغذی هستند. درصورت عدم‌تأمین این مواد، پیازِ مو توانایی رویش کامل موی تازه را نخواهد داشت. در تحقیقات مختلف مشخص شد بازه‌ی ۲۴ تا ۷۱ درصدی زنانِ درگیر با کاهش حجم مو، از فقر آهن رنج می‌برند. همچنین کمبود عنصر روی در بدن، می‌تواند زمینه‌ساز ریزش موهای شما شود. همچنین لودین و امگا-۳ روی کیفیت رشد موها تأثیر زیادی دارند.
روش‌های قطعی تشخیص ریزش مو
اگر موهایتان می‌ریزید و نمی‌دانید این مسأله مقطعی یا دائمی است، با دو روش به جواب خواهید رسید.
- بافت‌برداری: این کار مشخص می‌کند که فرد به چه نوعی از ریزش مبتلا است. در بافت‌برداری، متخصصان فولیکول‌های ستونی را از سطح پوست استخراج و بررسی می‌کنند.
- تریکوگرام: در این روشِ تشخیص، از نزدیکی بخش‌های بی‌موی سر موبرداری انجام می‌گیرد. سپس روی نمونه‌های بررسی انجام و علت مشخص می‌شود.
راهکارهایی طبیعی برای درمان ریزش مو
جینکو بیلوبا
نتیجه ترکیب این گیاه با روغن نارگیل، یکی از بهترین روغن‌ها برای پرپشت شدن مو خواهد بود. این گیاه که به انگور فرنگی هندی و آمله نیز مشهور است، در تحریک جوانه‌ی مو بسیار مؤثر خواهد بود.
آب پیاز
برای افزایش رشد مو می‌توانید آب پیاز را روی پوست سر خود قرار دهید. اگر این کار برای‌تان راحت نیست، پس آن را با عسل مخلوط کنید. این روش نه تنها به پرپشتی موها کمک می‌کند، بلکه برای درمان شوره سر نیز بسیار مفید است.
رزماری
استفاده از شامپو ضدریزش رزماری یا مخلوط این گیاه با روغن اسطوخودوس و ماساژ پوست سر، راهکار خوبی خواهد بود.
روغن گردو
برای تقویت پیاز مو، روغن گردو را به ریشه‌ی مو بمالید و خوب ماساژ دهید. این کار به تقویت ساقه‌ی مو و جلوگیری از ریزش کمک شایانی می‌کند.
ترکیب شیرین بیان، شیر و زعفران
یکی از بهترین معجون‌ها برای حفظ حجم مو، مخلوط شیر با شیرین بیان و کمی زعفران است. این ترکیب را روی سرتان بگذارید و به آن یک شب اجازه‌ي استراحت بدهید. این راهکار یکی از مؤثرترین درمان‌های خانگی ریزش مو است.
داروهای شیمیایی برای جلوگیری از ریزش مو
شاید به دنبال روشی سریع‌تر برای حفظ موهایتان هستید. برای این کار باید سراغ داروهای شیمیایی بروید. البته فراموش نکنید مانند هرداروی دیگری، این مواد نیز عوارض جانبی خودشان را دارند. هرمتخصصی بنابر نظرش داروهایی مانند ماینوکسیدیل، ترتینوئین، کورتیکواستروئید، سیکلوسپورین و… را تجویز می‌کند.
البته شاید قصد چندانی برای استفاده از این داروها را نداشته باشید. در این موارد می‌توانید با مشورت پزشک به مصرف ویتامین رو بیاورید.
سبک زندگی و غذای مناسب برای حفظ سلامت مو
همان‌طور که در قسمت‌های قبل هم گفتیم، یکی از علت‌های ریزش مو تغذیه و سبک زندگی است. با اصلاح رژیم غذایی و برنامه‌ی روزانه زندگی نیز می‌توانید به حفظ سلامت خود کمک کنید. در ادامه به برخی از این راهکارها می‌پردازیم.
مصرف غذاهای حاوی لودین
لودین یک ریزمغذی است که از عناصر ضروری برای حفظ سلامت اندام‌های بدن به حساب می‌آید. برای حفظ شادابی و نشاط پوست، مو و سایر اندام‌ها بهتر است غذاهای دارای این ماده را در سبد غذایی خود جا بدهید. برخی از این موادغذایی عبارتند از:
- لبنیات
- تخم مرغ
- گوشت سفید
- غذاهای دریایی
- نان
- نمک ید دار
مصرف ویتامین‌ها
از دیگر مواد مهم برای حفظ شادابی پوست و مو ویتامین‌ها هستند. پس اگر موهایی پرپشت می‌خواهید با میوه و سبزیجات آشتی کنید. همچنین مواد دارای امگا-۳ به سلامت پوست و ناخن‌ها کمک می‌کنند. روی، بیوتین و کراتین نیز یکی دیگر از مواد لازم برای رشد موها هستند.
استفاده از شامپو و نرم‌کننده باکیفیت
مواد شیمیایی مضر باعث آسیب شدید به مو می‌شوند. برخی افراد نیز نسبت به این مواد حساسیت بیشتری دارند. پس باید در انتخاب شامپو و نرم‌کننده دقت زیادی به خرج دهید. در نتیجه استفاده از محصولات ارگانیک و سازگار با طبیعت انتخاب بهتری خواهد بود.
آفتاب گرفتن
مانند گیاهان، موهای ما نیز نیازمند نور آفتاب هستند. اگر دقت کنید، در تابستان سرعت رشد مو افزایش می‌یابد. پس آفتاب گرفتن را نیز در برنامه‌ی خودتان قرار بدهید.
کاهش استرس و تنش
از دیگر نکات مهم برای درمان ریزش مو، حفظ آرامش در زندگی است. اگر دچار به اضطرابی شدید هستید، با مشورت دکتر دارو مصرف کنید. همچنین تمرینات ذهن‌آگاهی و یوگا نیز به حفظ آرامش انسان کمک می‌کند. با تبدیل این تمرین‌ها به عادت نه تنها در زمینه‌ی بهداشت و پوست مو، بلکه در کل زندگی وضعیت بهتری خواهید داشت.
آیا پس از درمان دوباره موها رشد می‌کنند؟
ریزش مو به خاطر قرارگیری مداوم فولیکول‌ها در مرحله آناژن رخ می‌دهد. در این وضعیت فولیکول‌ها آسیب نمی‌بینند، بلکه برای فعالیت مجدد نیازمند تحریک هستند. استفاده از روش‌های جلوگیری از ریزش مو می‌تواند به رویش مجدد موها کمک کند. البته اظهار نظر نهایی را باید متخصصان انجام دهند.
جمع‌بندی
ریزش مو می‌تواند به خاطر علت‌های ژنتیکی، بیماری یا سبک زندگی رخ دهد. برای درمان این عارضه می‌توان از ترکیبات گیاهی همچون روغن گردو و رزماری استفاده کرد. در برخی موارد نیز استفاده از داروهای شیمیایی کمک‌کار خواهد بود. اصلاح سبک زندگی از جمله کاهش استرس و مصرف مواد مغذی روی بهداشت مو تأثیر مثبتی دارد. سرانجام نیز با انجام این‌کارها، احتمال رویش مجدد موها را به خود خواهید داد.
از شما سپاسگزاریم که تا این‌جا با ما همراه بودید. چنانچه تجربه‌ی استفاده از این روش‌ها یا سایر راهکارها را داشتید، با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
سؤالات متداول مربوط درمان ریزش مو
این اتفاق به خاطر عوامل مختلفی چون ژنتیک، ابتلا به بیماری، عدم‌مصرف مواد مغذی، و حتی فشار روانی رخ می‌دهد.
در صورت مشاهده ریزش ناگهانی بخشی از موی سر، تغییر مکان خط مو، ریزش ابروها و مژه‌ها و نیز شکستگی و سرخی ناخن‌ها حتما به پزشک مراجعه کنید.
بله. استفاده از ترکیباتی چون رزماری، روغن انگور فرنگی هندی، آب پیاز، روغن گردو و معجونِ شیرین بیان، شیر و زعفران به شما کمک خواهد کرد.
هرپزشکی تجویز مخصوص به خودش را دارد، اما ماینوکسیدیل و ترتینوئین شایع‌ترین داروها برای درمان ریزش مو هستند.
ترکیبات دارای ویتامین و امگا-۳ از جمله لبنیات، تخم مرغ، ماهی، گوشت سفید و سبزیجات به کمک شما خواهند آمد.
با تحریک مجدد فولیکول مو، احتمال رویش دوباره‌ی موی سر وجود دارد. پس می‌توان به داشتن موهایی پرپشت امیدوار بود.
