پارابن در لوازم آرایشی و بهداشتی

یکی از دغدغه‌های ما بحث سلامتی و ارتباط آن با مواد آرایشی است. قبلاً در مورد مسائلی نظیر تشخیص رژ لب اصل از تقلبی و روش های تشخیص رژلب بدون سرب صحبت کرده‌ایم. اما یکی از اصطلاحاتی که این روزها، هنگام خرید لوازم آرایشی و بهداشتی زیاد می‌شنویم «پارابن» است. بارها پیش آمده که فروشنده‌های لوازم آرایشی و بهداشتی در مورد این که محصولی پارابن ندارد، توضیح داده‌اند یا روی محصولات اصطلاح Paraben Free را خوانده‌ایم. اما پارابن در لوازم آرایشی دقیقاً چیست؟ چه نقشی در تولید محصولات زیبایی و بهداشتی دارد؟ آیا این ماده شیمیایی برای پوست مضر است؟ آیا پارابن سرطان زا است؟ مراجع رسمی بهداشتی در مورد وجود این ماده در محصولات مختلف چه نظری دارند؟

پارابن چیست

پارابن‌ها دسته‌ای از نگهدارنده‌های پرکاربرد در محصولات آرایشی، بهداشتی و دارویی هستند. از نظر شیمیایی، آن‌ها ترکیبی از پاراهیدروکسی بنزوات‌ها یا استرهای پاراهیدروکسی بنزوئیک اسید هستند. پارابن‌ها به عنوان نگهدارنده‌های موثر در بسیاری از فرمول‌ها به کار می‌روند. پارابن‌ها در شامپو مو، مرطوب‌کننده‌، ژل‌های اصلاح، روان‌کننده‌های جنسی، دارو‌های موضعی یا تزریقی، محصولات برنزه‌کننده، لوازم آرایشی و خمیردندان به کار برده می‌شوند. از پارابن در بعضی موارد به عنوان نگهدارنده مواد غذایی هم استفاده می‌شود.

یکی از فواید پارابن به ارزان‌بودن و قیمت کم آن مربوط می‌شود و به همین دلیل استفاده از آن به‌عنوان یک ماده نگهدارنده، گسترش یافته است. از طرفی، محصولات زیبایی و بهداشتی، مکان مناسبی برای تجمع باکتری‌ها به‌شمار می‌روند بنابراین عمر استفاده از آن‌ها کم است. کاربرد پارابن در لوازم آرایشی ماندگاری را به‌شدت افزایش می‌دهد و به دلیل ارزانی، برای تولید‌کننده و مصرف‌کننده به‌صرفه خواهد بود.

اعتقاد به سرطان زا بودن پارابن در لوازم آرایشی از کجا پدید آمده است؟

این ماده شیمیایی از سال 1920 برای افزایش ماندگاری، در صنایع آرایشی و غذایی به‌کار گرفته شده است. سال‌ها بعد زمزمه‌هایی در مورد مضرات پارابن به گوش رسید و همواره بحثی داغ بین موافقان و مخالفان آن وجود داشت. در سال 2004 تحقیقی انجام شد که نشان می‌داد در تومورهای زنان مبتلا به سرطان سینه، پارابن وجود دارد. این تحقیق سر‌و‌صدای زیادی به‌پا کرد و باعث شد سازمان‌های بهداشتی تحقیقات در مورد پارابن را جدی بگیرند.

تاکنون هیچ سازمان رسمی بهداشتی مثل FDA آمریکا، اتحادیه اروپا و وزارت بهداشتی ایران، فرضیه‌ی سرطان‌زا بودن پارابن را تایید نکرده‌اند. مراجع رسمی معتقدند، میزان پارابن موجود در مواد آرایشی، بهداشتی و غذایی برای استفاده‌ی انسانی خطرناک نیست.

با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که پارابن در بدن انسان عملکردی شبیه به هورمون ایجاد می‌کند و به‌خاطر ایجاد همین سیگنال اشتباه، عملکرد هورمونی بدن دچار اختلال می‌شود. آزمایش‌های حیوانی نیز در مورد عوارض پارابن انجام شده و ارتباط آن با سرطان را تایید کرده است اما این ارتباط در مورد انسان تایید نشده و در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

اگر به محصولات فاقد پارابن علاقه‌مند هستید، این مطلب را از دست ندهید.

عوارض پارابن در لوازم آرایشی

واقعیت این است که مصرف پارابن در لوازم آرایشی مضرات جدی دارد. بعضی از این ضررها شامل موارد زیر هستند:

• تحقیقات نشان می‌دهد که پارابن به راحتی از طریق پوست جذب بافت‌های بدن می‌شود و در آن‌ها باقی می‌ماند.
• تحقیقات روی کسانی که از محصولات دارای پارابن استفاده می‌کردند، نشان داده است که پارابن در شیر مادر، ادرار و مایع منی آن‌ها وجود داشته است.

• مطالعات نشان داده است که پارابن شبیه هورمون استروژن عمل می‌کند بنابراین با ایجاد اختلال در عملکردهای هورمونی بدن، می‌تواند روی دستگاه تناسلی مردانه و زنانه، باروری و زایمان اثر منفی بگذارد.

• با بررسی بافت سینه افراد مبتلا به سرطان پستان، پارابن در بخش‌های سرطانی شناسایی شد. فرضیه‌های پزشکی می‌گویند احتمالا مصرف دئودورانت‌های حاوی پارابن بر ابتلا به سرطان تاثیر می‌گذارد.
• پارابن‌ها می‌توانند آسیب‌های سطح سلولی ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش را افزایش دهند و همین دلیل می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
• پارابن‌ها می‌توانند با افزایش حساسیت‌های پوست باعث واکنش‌های آلرژیک شوند.
• این ماده بر محیط زیست نیز اثراتی مخرب دارد. مطالعات نشان داده که پارابن در لوازم آرایشی می‌تواند حیات مرجان‌های دریایی را به خطر بیندازد. همچنین این ماده در بدن برخی جانداران نظیر خرس‌های قطبی، دلفین‌ها و برخی حیوانات دیگر مشاهده شده است.

سخن آخر

مقررات سختگیرانه‌ای در مورد عدم استفاده از پارابن در لوازم آرایشی بهداشتی وجود ندارد. بسیاری از محققان بر این باورند که میزان پارابن به‌کار‌رفته در محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار اندک است و نمی‌تواند ضرری برای سلامتی داشته باشد. در سال‌های گذشته برندهای تولید کننده لوازم آرایشی و بهداشتی زیادی به سمت تولید محصولات بدون پارابن رفته‌اند. این تصمیم شما است که از محصولات حاوی پارابن استفاده کنید یا محصولاتی را انتخاب کنید که پارابن ندارند. برندها محصولات بدون پارابن خود را با برچسب Paraben Free یا فاقد پارابن به بازار عرضه می‌کنند.

لوسیون گیاهی تقویت مو مخصوص آقایان

سوالات متداول