فهرست مطالب
به قطع میتوان گفت یکی از بیماریها و مشکلاتی که در سراسر عمر دست از سر پوست بدن انسان برنمیدارد، آکنه یا همان جوش است. ممکن است نام جوش «غرور جوانی» را نیز شنیده باشید، که نام دیگری همین آکنه است. در ادامه پس از توضیح در مورد بیماری آکنه، در مورد آکنه بهاره نیز صحبت میکنیم. علیرغم این که آکنه را بیشتر در دوران جوانی و زمان آغاز بلوغ جنسی میتوان دید، اما این موراد ممکن است در هر سن و شرایطی بر روی پوست خصوصا پوست صورت و گردن ظاهر شوند. یکی از عواملی که امکان تشکیل شدن آکنه را بر روی پوست بیشتر میکند، تغییر فصل است. معمولا با پایان یافتن زمستان و آغاز فصل بهار به علت موارد گوناگونی که در ادامه به بررسی آنان میپردازیم، پوست مستعد ایجاد آکنه میشود. همچنین به مرور روشهایی خواهیم پرداخت که به وسیله آنان میتوان از آکنه بهاره و آکنه در دیگر زمانها جلوگیری کرد.
آکنه چیست؟
آکنه زمانی روی میهد که فولیکول مو به وسیله مواد چربی، عرق و دیگر مواد مسدود شوند. در ادامه پوست به شکل جوش سر سیاه، سرسفید یا برجستگی ممکن است تغییر حالت دهد. علیرغم اینکه برای آکنه درمان وجود دارد اما باید گفت که آکنه حتی آکنه بهاره یک بیماری تدریجی و مزمن است. یعنی با اینکه از بین میرود یا درمان میشود بنا به شرایط ممکن است دوباره شاهد ایجاد آن روی پوست باشیم.
در کل باید دانست آکنه جزوی از بیماریهای مو نیز حساب میشود. ریشه مو در داخل کانالی قرار دارد که به آن فولیکول مو گفته میشود. دیگر غدد پوست مثل غدد سباسه یا چربی نیز به این کانال میریزند و ممکن است سبب مسدود شدن کانال مو و در ادامه آن ایجاد آکنه شوند. حال اگر این تغییرات به خاطر تغییرات فصلی خصوصا در فصل بهار باشد به آن آکنه بهاره گفته میشود.
آکنه بهاره چیست؟
به طور کلی این نوع از آکنه نیز با آکنه معمولی تفاوتی ندارد. تنها تفاوت آن زمان بروز و ایجاد تظاهرات آن است. با عبور از زمستان، هوا گرمتر میشود و همچنین رطوبت نیز بیشتر میشود، همین موارد سبب تولید بیشتر چربی و عرق بر روی پوست بدن میشوند. این عوامل خود افزاینده شانس ایجاد آکنه یا جوش هستند. از طرف دیگر در فصول گرم سال تحرک، مسافرت و ورزش بیشتر انجام میشود. این موارد نیز سبب افزایش چربی و روغن پوست میشوند. ممکن است در روند ایجاد این بیماری باکتری خاصی هم دخیل باشد. هر چند در منابع علمیذکر شده است که تعداد باکتریهای موجود بر روی پوست یا فولیکول ارتباطی با شدت بیماری آکنه ندارند.
لازم به ذکر است که با تغییر فصل تنها شانس ابتلا به آکنه زیاد نمیشود بلکه بسیاری از بیماریهای پوستی دیگر نیز ممکن است رخ دهند. برای همین صرف اینکه سن فرد از سن بلوغ یا جوانی گذشته است برای عدم ایجاد آکنه کافی نیست. چراکه علل مختلفی در ایجاد آکنه و جوش یا تشدید آنان نقش دارند. بلوغ جنسی تنها یکی از علل آن است. تغییرات هورمونی، تغییرات فصلی و… از دیگر عاملی هستند که نقش زیادی در ایجاد آکنه یا جوش دارند.
در انتها لازم به ذکر است که این بیماری شایعترین بیماری پوستی در جهان است. برای همین جای تعجبی نیست که که آکنه بهاره نیز خود از اهمیت زیادی برخوردار باشد.
ساختار فولیکول مو و غدد چربی
هر منفذی در سطح پوست به یک مجرا یا کانال باز میشود، که به آن فولیکول گفته میشود. در مورد فولیکول مو باید گفت که از چند جز تشکیل میشود که در کل یک ساختار را تشکیل میدهند. غده سباسه یا چربی، عضله راست کننده مو و خود مو در این فولیکول حضور دارند. چربی موجود در فولیکول سبب مرطوب و نرم شدن مو میشود. دانستن این نکته نیز کمک کننده است که برخی از موها روی پوست قابل رویت با چشم نیستند. این به معنای عدم حضور فولیکول مو نیست.
علائم آکنه بهاره
علائم این بیماری نیز مثل روند و علل ایجاد خود آکنه است. آکنه از جمله بیماریهای پوستی است که انواع مختلفی دارد. به طور عمومی آکنه را بر اساس سایز، رنگ و قوامشان تقسیم بندی میکنند.
- جوشهای سرسفید: معمولا کوچک و بسته هستند. این جوشها زیر پوست باقی میمانند (دریچهای به لایه سطحی پوست باز نمیکنند).
- جوشهای سر سیاه: به خوبی در سطح پوست قابله مشاهده هستند. به نوعی میتوان گفت سر باز هستند.
- پاپول یا برجسنگی کوچک، قرمز و دردناک.
- پوسچول یا Pimples: در واقع نوعی پاپول است که در خود دارای چرک است.
- نودول یا تودهای سفت، بزرگ و دردناک زیر پوست.
- کیست یا تودههای بزرگ دارای چرک که دردناک نیز هستند.
آشنایی با واژه «چرک» در بیماری آکنه
موادی هستند که از داخل جوشها یا تودههای پوستی خارج میشوند. بیشتر نیز سفید رنگ هستند. چرک ترکیبی ازترشحات چربی، سباسه، باکتری و بافت مرده پوست است.
علل ایجاد آکنه بهاره
فارغ از دلایل ایجاد آکنه، چند دلیل عمده برای تشدید آکنه یا ایجاد آکنه در فصل بهار وجود دارد:
- تغییرات آب و هوایی
- تغییرات هورمونی یا فصلی
- عوامل تشدید کننده آکنه زمینهای
در این بین تغییرات آب و هوایی مهمترین دلیل ایجاد آکنه بهاره است. در فصل زمستان پوست رطوبت خود را از دست میدهد و چربی کمتری روی پوست وجود دارد. در فصل بهار این روند برعکس میشود و محیط را برای ایجاد آکنه بهاره آماده میکند.
علل و دلالیل ایجاد آکنه بهاره نیز مانند خود بیماری آکنه است با این تفاوت که نقش تغییرآب و هوایی و همچنین تغییرات سبک زندگی در ایجاد این قبیل از آکنهها یا جوشها تاثیر بسزایی دارند.
4 علت اصلی ایجاد آکنه به شرح زیر است:
- افزایش تولید چربی یا سبوم
- بسته شن فولیکول مو با سبوم یا موارد دیگر
- التهاب
- وجود باکتری
علیرغم اینکه در تمام بدن غدد سباسه وجود دارند، اما در برخی از مناطق بدن جوش آکنه بیشتر دیده میشود. در واقع جوش و آکنه در مناطقی مثل پیشانی، صورت، قفسه سینه، پشت بدن، شانه، گردن و… بیشتر ایجاد میشود. دلیل این اتفاق نیز این است که مناطقی که گفته شد غدد سباسه (چربی) بیشتری دارند. از طرف دیگر این غدد در ارتباط با فولیکول مو هستند. در نتیجه شانس مسدود شدن فولیکول مو به علت تجمع این قبیل ازترشحات چربی بیشتر است. این نکته نیز مهم است که جوش و آکنه در ارتباط با فولیکول (مجرای مو) هستند. یعنی غدد عرق و دیگر غدد پوست مستقیما نقشی در ایجاد جوش و آکنه ندارند.
علت ایجاد انواع آکنه
همانطور که گفتیم جوشها و آکنهها مختلف اند. یکی از بارزترین تفاوتهای آنان مربوط به شکل و رنگ آنان است. جوش سرسفید در اثر برجسته شدن دیواره فولیکول مو ایجاد میشود. اگر تجمعات درون فولیکول مو به سطح پوست راه یابند سبب ایجاد جوش سرسیاه میشوند. تجمعات درون فولیکول شامل چربی یا همان سبوم، باکتری و بافت مرده است. این تجمعات که حالا به سطح پوست رسیده اند، در تماس با هوا ممکن است رنگ قهوهای به خود بگیرند.
از طرف دیگر جوش نیز در اثر همین تغییرات فولیکول ایجاد میشود. زمانی که فولیکول مو به علت وجود یا عملکرد باکتری ملتهب یا مسدود میشود، نقاط برجسته قرمز رنگی که مرکز آنان سفید است ایجاد میشود. به این موارد «جوش» گفته میشود.
حال اگر مسدودشدگی و التهاب فولیکول مو در نقاط عمقی فولیکول رخ دهد، حالتی شبیه به کیست یا توده در زیر پوست ایجاد میشود. اصطلاحا به این موارد «جوش زیر پوستی» گفته میشود.
دیگر علل ایجاد یا تشدید جوش و آکنه بهاره
عللی که در زیر توضیح داده میشوند نیز در ایجاد آکنه نقش دارند. به طبع همین اثر را در آکنه بهاره نیز دارند.
تغییرات هورمونی
این قبیل از تغییرات هم در مردان و هم در زنان در ایجاد، تشدید یا بدتر جوش و آکنه نقش دارند. اما باید دانست به علت حساسیت بیشتر زنان به تغییرات هورمونی و همچنین داشتن سیکل و دورههای متقاوت جنسی مثل قاعدگی، یائسگی، تخمک گذاری و… زنان بیشتر در معرض ایجاد یا تشدید آکنه هستند.
هورمونی به نام «آندروژن» نقش اصلی در تغییرات هورمونی مربوط به ایجاد جوش و آکنه را دارد. این هورمون در دوران بلوغ سبب میشود تا اندازه غدد سباسه بزرگتر شود و همچنین ترشحات این غدد را نیز افزایش میدهد. برای همین شانس مسدود شدن فولیکول مو بیشتر خواهد شد.
رژیم غذایی
تحقیقات مختلفی در مورد رژیم غذایی و ایجاد آکنه صورت گرفته است. به طبع ممکن است در بهار نیز تغییراتی در رژیم غذایی رخ میدهد، خود میتواند سبب ایجاد یا تشدید آکنه شود. اما در کل این تحقیقات نتایج کلی به صورت قطعی رژیم خاصی را پیشنهاد نمیکند. اما مواد پر کربوهیدارت مثل نان یا چیپس اثر بیشتری در ایجاد آکنه دارند. همچنین استفاده از موادی که کربوهیدرات و قند کمتری (یا قند خون را کمتر بالا می برند) دارند مثل میوه و سبزیجات تازه در کاهش آکنه و جوش موثر است. البته در نظر داشته باشید که رژیم غذایی باید تمامی گروههای غذایی را داشته باشد و صرفا نباید از یک گروه غذایی استفاده کرد.
اضطراب و استرس
شواهدی مبنی بر اینکه اضطراب و استرس به تنهایی سبب ایجاد آکنه میشود وجود ندارد، اما باید گفت که استرس میتواند تشدید کننده آکنه و جوشهای موجود باشد.
برخی داروها
برخی از عوارض جانبی داروها شامل ایجاد آکنه و جوش است. به طبع عوارض جانبی در افراد مختلف است و الزامی برای رخداد عوارض جانبی داروها در همه مصرفکنندگان وجود ندارد. اما داروهایی مثل کورتونها، لیتیوم، تستسترون و… میتوانند زمینهساز ایجاد آکنه شوند.
ابهامات در مورد ایجاد آکنه
در ادامه به بررسی چند موضوع میپردازیم که نظریات مختلفی در مورد آنان وجود دارد.
شکلات
علیرغم اینکه شکلات قند خون و حتی چربی را بالا میبرد و به طبع ممکن است در ایجاد آکنه و جوش نقش داشته باشد. اما در تحقیقات علمی شواهد محکمی دال بر اینکه شکلات سبب ایجاد آکنه میشود به دست نیامده است. در واقع بیشترین ماده ای که در شکلات سبب ایجاد جوش میشود، مواد قندی موجود در آن است. بنابراین خود شکلات به صورت مستقیم در ایجاد آکنه نقش ندارد.
بهداشت
آکنه بر اثر کثیفی پوست ایجاد نمیشود. درست است که چرب بودن پوست محیط را برای رشد باکتری و ایجاد آکنه و جوش مهیا میکند اما به خودی خود کثیفی پوست سبب ایجاد آکنه نمیشود. در میان استفاده ناصحیح از وسایل بهداشتی پوست خود سبب تشدید آکنه میشود. برای مثال استفاده بیش از حد از اسکراب یا استفاده از صابونهای نامناسب یا مواد شوینده شیمیایی زیان آور.
در نظر داشته باشید که استفاده از محصولات مناسب بهداشتی پوست که کیفیت مناسب دارند بسیار مفید است. اما این استفاده نباید به شکل وسواس گونه باشد.
استفاده از لوازم آرایشی
استفاده از این لوازم به تنهایی سبب ایجاد آکنه نمیشود، خصوصا اگر از لوازم آرایشی استفاده شود که بدون روغن یا چربی هستند (Oil-Free). چراکه چربی موجود در آنها در مسدود کردن فولیکولهای مو روی پوست موثر است. همچنین اگر آرایش انجام شده به صورت مناسب از روی پوست پاک شود احتمال ایجاد یا بدتر شدن آکنه بسیار کم میشود. حتی گفته شده است لوازم آرایشی بدون چربی تداخلی با داروهای ضد آکنه ندارند.
عوارض آکنه بهاره
آکنه بهاره در واقع همان آکنه است که به خاطر برخی عوامل مربوط به فصل بهار ایجاد میشود. پس عوارض آن هم مثل عوارض آکنه است. عوارض آکنه و جوش هم تقریبا برای همه آشنا هستند.
- ایجاد جای جوش یا آکنه که به «اِسکار» معروف است.
- تغییرات رنگدانههای پوست در محل ایجاد آکنه یا جوش.
- تغییرات بافتی پوست (ضخامت).
پیشگیری از آکنه بهاره
تقریبا مهمترین بخش بررسی آکنه بهاره روشهای پیشنهادی برای پیشگیری و درمان آکنه است. علیرغم اینکه شاید آکنه و جوش برای حیات فرد مشکلی ایجاد نکنند اما ممکن است تاثیرات روحی و روانی در فرد داشته باشند. هرچند در صورت طولانی یا مزمن شدن آکنه ممکن است درمانهای جدیتر نیازی باشد اما معمولا کمتر درمان شدید و فوری نیاز است.
با توجه به تغییرات فردی و محیطی در فصل بهار به مرور چند روش برای پیشگیری میپردازیم.
جلوگیری از تماس موها با صورت و پیشانی در هنگام ورزش
فولیکولهای موی سر نیزترشح چربی را انجام میدهند. در هنگام ورزش در صورت تماس موها با پیشانی و صورت ممکن است چربی ترشح شده توسط غدد چربی کف سر به صورت منتقل شوند و زمینه را برای ایجاد آکنه مناسب کنند. استفاده از گیره یا کش برای موهای بلند و یا حتی استفاده از هدبندهای جذب کننده عرق نیز موثر هستند.
تمیز کردن کامل صورت پس از ورزش یا فعالیتهای مشابه
طبیعتا توصیه اول و مهم دوش گرفتن پس از انجام ورزش است. اما گاهی این امکان فراهم نیست. در کل توصیه این است که هر چه سریعتر پس از ورزش صورت و پوست خود را تمیز کنید و بشویید. بهتر است در صورت دوش نگرفتن از موادی برای پاک کردن پوست استفاده کنید که سبب آسیب به پوست نشوند. دستمال مرطوب گزینه مناسبی برای این کار است. امروزه مواد بهداشتی برای پاک کردن سریع صورت در بازار موجود است.
موارد ذکر شده در مورد فعالیتهایی که سبب تولید عرق و چربی زیاد روی پوست میشوند نیز صادق است.
استفاده از مرطوب کننده و وسایل آرایش و بهداشتی باکیفیت
در ارتباط با بحث مرطوب کنندهها و آکنه و جوش باید دانست که بعضا مرطوب کننده میتواند نقش شمشیر دو لبه را داشته باشد. به زبان سادهتر مشکل اصلی در آکنه و جوش تولید زیاد چربی توسط غدد چربی است. یعنی پوست چرب است. حالا سوال این است که مرطوب کننده مفید است یا خیر؟ در پاسخ تحقیقات زیادی صورت گرفته است و نظر پزشکان مختلف است. در ادامه اما جمع بندی کلی از این مطالب خواهیم کرد.
در قدم اول توصیه این است که از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کنید که بدون چربی یا Oil-Free هستند. این شامل مرطوب کنندهها نیز میشود. از طرف دیگر تحقیقات نشان داده است که اگر پوست زیادی خشک شود و از مرطوب کننده استفاده نشود، پوست برای جبران خشکی، مقدار بیشتری چربی ترشح میکند که این خود میتواند سبب تشدید آکنه شود. همچنین پوست برای ترمیم زخم، اِسکار و تقویت خود نیاز به چربی دارد. پس اهمیت استفاده از مواد با کیفیت و مناسب پوست فرد از اهمیت زیادی برخوردار است.
استفاده از سرم، کرم و اِسکراب
امروزه تنوع محصولات بهداشتی و مراقبتی بسیار زیاد است. در کل کلید انتخاب مناسب در این بین استفاده از مواد با کیفیت و مناسب پوست فرد است. به بیان روانتر پوست افراد ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد و نیازهای مختلفی داشته باشند. توجه به کیفیت مواد و نیازهای پوست در حل مشکلات و تقویت پوست مهم است.
به طبع در فصل بهار زندگی روزانه همراه با تغییرات آب و هوایی دستخوش تغییراتی میشود.این تغییرات گاه میتوانند برای پوست زیانآور باشند. در این بین میتوان از محصولات بهداشتی و مراقبتی مختلفی استفاده کرد. سرمهای ضد جوش و آکنه برای حل مشکل آکنه میتوانند مفید باشیند. همچنین برای شست و شو و تمیز کردن صورت میتوان از اسکرابهای ضد آکنه و ژلهای شست و شوی ضد آکنه استفاده کرد. منظور از ضد آکنه یا ضد آکنه بهاره بودن این است که فومول تهیه این مواد بر این اساس که چربی پوست کنترل شود.
توصیههای دیگر برای جلوگیری از آکنه بهاره
- تمیز کردن پوست دوبار در روز.
- استفاده از پاک کنندههای صورت یا حوله برای پاک کردن عرق پوست (به نرمیانجام شود).
- استفاده از مکملهایی غذایی که به حفظ رطوبت پوست کمک میکنند مثل امگا 3 و امگا 6 (زیادهروی صورت نگیرد).
- گاهی نیاز به تغییر روتین پوستی است. چراکه با تغییر فصل و آب و هوا عملکرد مواد بهداشتی و مراقبتی دستخوش تغییر میشود.
زمان مراجعه به پزشک برای آکنه بهاره
به طور کلی زمان مراجعه به پزشک برای مشکلات مربوط به آکنه یکسان است. اما اگر پیش از این مشکل آکنه داشته اید و در فصل بهار با تغییرات ایجاد شده دچار تشدید آکنه شده اید یا دارو و درمانهای قبلی چندان کارساز نیستند، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید.
اما در مورد کسانی که با خود بیماری آکنه دست به گریبان هستند نیز باید گفت در صورت درمان خانگی (منظور استفاده از اِسکراب و سرم دیگر روشهای ضد آکنه است) اگر مشکل بهبود پیدا نکرد باید به پزشک مراجعه کرد. بسیاری از زنان ممکن است تا سالها با مشکل آکنه با شدتهای مختلف دست به گریبان باشند که در حوالی دوره قاعدگی تشدید میشود. این افراد نیز میتوانند از پزشک خود برای حل مشکل مشورت بگیرند. همچنین در افراد بزرگسالی که به یکباره دچار آکنه شدید میشوند، بررسی بیشتر توسط پزشک نیاز است تا اگر بیماری زمینهای وجود دارد، تشخیص داده شود.
از طرف دیگر برخی از افراد ممکن است به مواد ضد آکنه واکنش نشان دهند. به دلیل کیفیت پایین یا حساسیت خود فرد و… در صورت بروز مشکلاتی از قبیل بیهوشی، سختی در تنفس، ورم چشم، لب، زبان و یا تنگ شدن گلو باید به پزشک یا اورژانس مراجعه کرد. البته این مورد بسیار نادر است و هر قرمزی یا خارشی که در محل استفاده ضد آکنه رخ میدهد، اورژانس درمانی یا حساسیت به ماده نیست.
درمان آکنه بهاره
باید گفت که معمولا آکنه سیر درمان و رفع خود به خودی دارد. اما ممکن است با توجه به شرایط و شدت آکنه ایجاد شده، درمان دقیقتر و جدیتر نیاز باشد. همچنین اگر پس از استفاده از درمانهای خانگی یا مواد ضد آکنه مثل اسکراب، سرم و ژل شست و شو روند درمان بهتر نشد میتوان با مراجعه به پزشک از داروهای قویتری برای رفع آکنه استفاده کرد.
مانند بقیه موارد بررسی شده، آکنه بهاره نیز درمان مشابه با دیگر آکنهها دارد. اما به دلیل اینکه برخی عوامل مثل مرطوب و چرب شدن پوست در اثر گرمای هوای بر روی ایجاد یا بدتر شدن آکنه اثر دارند، با رعایت موارد گفته شده در بخش «پیشگیری» میتوان آن را کنترل یا بهتر کرد. در صورت عدم پاسخ روشهای گفته شده، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
پزشک در طول درمان، سعی در کنترل آکنه، جلوگیری از ایجاد زخم و اِسکار پوستی و همچنین غیر قابل دیدن کردن آکنه و جوشها دارد.
انواع روشهای درمانی (خوراکی، موضعی و جراحی)
همانطور که گفته شد پزشک برای کنترل بیماری با تجویز داروهایی به صورت موضعی یا خوراکی اقدام به کنترل جوش و آکنه میکند. این داروها نیازمند تجویز پرشک هستند و باید با دستور صادره از سوی پزشک مصرف شوند. همچنین به یاد داشته باشید که دارودرمانی برای رفع آکنه نیازمند زمان است. استفاده مداوم و منظم از داروها بسیار مهم است. اساس کار این داروها نیز کم کردن چربی و ورم پوست و همچنین درمان اثرات باکتریهای موجود است.
درمان موضعی
- رتینوئید یا داروهای شبیه رتینوئید: داروهایی مثل رتین آ (Retin-A)، آویتا (Avita)،ترتینوئین (Tertinoin)، رتینول و… این موارد از مشتقات ویتامین A هتستند که به طور کلی در جوانسازی نقش دارند. رتینول را میتوان بدون نسخه هم تهیه کرد. باید این نکته را هم مد نظر داشت که این داروها میتوانند سبب خشکی پوست و قرمزی شوند. همچنین این مواد حساسیت پوست به نور خورشید (اثر نور بر روی پوست) را بیشتر میکنند.
- آنتی بیوتیک: آنتی بیوتیکهای موضعی نیز برای کشتن و کاهش باکتریهای سطح پوست استفاده میشوند. همچنین این داروها در کاهش تورم و التهاب نیز نقش دارند. روش مصرف این دارو نیز باید با نظر پزشک باشد تا اثر گذاری آن کم نشود یا مقاومت در بدن ایجاد نشود. شکل این داروها هم مختلف است. مثل کرم یا پماد آنتی بیوتیک.
- آزلائیک اسید و سالیسیلاک اسید: آزلائیک اسید اثرات ضد باکتریال دارد و قرمزی پوست و ایجاد خفیف تحریک پوستی (قرمزی و خارش و..) از عوارض آن است. سالیسیلاک اسید نیز از مسدود شدن فولیکول مو جلوگیری میکند. عوارض آن نیز تحریک خفیف و تغییر رنگ پوستی است. طبق تحقیقات اثرگذاری آن محدود است.
- ژل داپسون (Dapsone)
درمان خوراکی
- آنتی بیوتیک: معمولا از آنتی بیوتیک خوراکی برای آکنههای متوسط تا شدید استفاده میشود. این دارو باید زیر نظر پزشک و برای کمترین مدت ممکن و بهترین شکل استفاده شود تا سبب ایجاد مقاومت به آنتی بیوتیک نشود. این دارو نیز حساسیت پوست به نور خورشید را زیاد میکند. آنتی بیوتیکها انواع مختلفی دارند. این که کدام نوع باید در آکنه مصرف شود بستگی به نظر پزشک دارد.
- داروهای ترکیبی ضدبارداری: از این قبیل داروها در درمان آکنه زنان استفاده میشود. به نوعی میتوان گفت شبیه هورمون درمانی است. اما به علت عوارضی که میتواند برای زنان به همراه داشته باشد باید حتما طبق دستور پزشک صورت گیرد.
- داروهای ضد آندروژن: سرآمدترین آنها دارویی به نام «آلداکتون» است که در مشکلات کلیوی و… هم کاربرد دارد. معمولا در زنان زمانی که آنتی بیوتیک کمک کننده نبوده است، استفاده میشود. عوارض شایع آن هم شامل درد پستان و قاعدگی دردناک است.
- ایزوتریتیونین (Isotretinoin): این دارو نیز از مشتقات ویتامین A است و برای آکنههای متوسط تا شدید کاربرد دارد. ممکن است عوارض این دارو زیاد باشد و فرد باید مرتبا توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. این دارو معمولا زمانی که هیچ یک از درمانها قبلی موثر واقع نشود، تجویز میشود.
جراحی و دیگر درمانها
در برخی موارد میتوان از یک یا چند درمان زیر برای رفع مشکل استفاده کرد. برای درمان آکنه معمولا جراحیهای بزرگ انجام نمیشود. در این بخش از درمانهایی مثل استفاده از کورتون یا نور درمانی استفاده میشود.
- نور درمانی یا Light teraphy: در برخی موارد این مورد موثر بوده است. درمان با این روش نیازمند چند جلسه است.
- لایه برداری شیمیایی: این روش نیز نیازمند تکرار است. معمولا از این روش برای آکنههای خفیف استفاده میشود. ممکن است اثر لایه برداری مجدد بازگردد و برای همین تکرار مجدد این درمان نیاز است.
- درناژ یا خارج کردن جوش و آکنه: در این روش پزشک با استفاده از روشها و وسایل مخصوص جوشهای سرسیاه، سرسفید و کیستهایی که را با داروهای موضعی خالی نشده اند، را تخلیه میکند. این روش نیز موقتی است. یعنی به طور موقت وضعیت پوست را بهتر میکند. اما ممکن است این روش سبب ایجاد اِسکار روی پوست شود.
- تزریق استروئید یا کورتون: این روش به سرعت سبب بهبود و کاهش درد میشود. اما ممکن است عوارضی مثل نازکی پوست و تغییر رنگ آن در محل درمان ایجاد کند. معمولا برای زخمهای ندولار و کیستیک از این روش است میشود.
جمع بندی
آکنه بهاره نوعی از آکنه به حساب میآید که به علت تغییرات محیطی و فردی در فصل بهار ایجاد میشود. شایعترین علت ایجاد آن یا بدتر شدن آکنههای قبلی، تغییر وضعیت آب و هوا است. گرم شدن هوا سبب میشود تا پوستی که در زمستان به علت سرما خشکتر شده است، شروع به تولید چربی بیشتری کند. چربی بیشتر که از غدد سباسه ترشح میشود ممکن است سبب مسدود شدن فولیکول مو شوند. مسدود شدن فولیکول مو میتواند ایجاد آکنه و جوش کند. پیشگیری و رعایت برخی از اصول پیش از شروع فصل بهار و پس از شروع آن میتواند به عدم ایجاد یا بهبود وضعیت آکنه بهاره کمک کند.
سوالات متداول در مورد آکنه بهاره
آکنه بهاره نوعی از آکنه به حساب میآید که به علت تغییرات محیطی و فردی در فصل بهار ایجاد میشود. در صورت وجود آکنه زمینهای، ممکن است در فصل بهار بیماری تشدید شود.
شایعترین علت ایجاد آن یا بدتر شدن آکنه های قبلی، تغییر وضعیت آب و هوا است. در فصل زمستان پوست خشک میشود ولی در فصل بهار با گرم شدن هوا پوست شروع به تولید بیشتر چربی میکند.
جوشهای سرسفید
جوشهای سر سیاه
پاپول یا برجسنگی کوچک، قرمز و دردناک
پوسچول یا Pimples
نودول یا تودهای سفت، بزرگ و دردناک زیر پوست
کیست یا تودههای بزرگ دارای چرک که دردناک نیز هستند
استفاده از مرطوب کننده و وسایل آرایش و بهداشتی باکیفیت و ترجیحا بدون چربی یا Oil-Free.
شست و شو و تمیز کردن صورت پس از انجام ورزش یا کارهایی که سبب تولید چربی روی پوست میشوند.
بستن هدبند یا گیره سر برای جلوگیری از تماس موی سر با پوست در هنگام ورزش.
استفاده از اسکراب، ژل و سرم ضد آکنه.
جلوگیری از خشک شدن پوست (استفاده بیش از حد از مرطوب کننده صحیح نیست).
استفاده از پاک کنندههای صورت برای تمیز کردن عرق.
مکملهای غذایی.
درمان موضعی مثل استفاده از کرم، ژل و… که بیشتر آنان باید زیر نظر پزشک مصرف شود.
داروهای خوراکی که معمولا برای موارد جدیتر آکنه مورد استفاده قرار میگیرند نیازمند دستور پزشک هستند.
درمانهای شبیه جراحی یا متفرقه مثل استفاده از نور یا تزریق کورتون یا تخلیه آکنه و جوش.