فهرست مطالب
بوی خوش و ملایم، همان چیزی است که همه انسان‌ها از آن لذت می‌برند. هرچند در برخی مواقع خاص، همین بوی خوش، باعث ایجاد مشکلات مختلفی خواهد شد. ممکن است شما خود با این مشکل مواجه شده و یا افرادی را دیده باشید که در صورت استشمام عطر، سردرد می‌گیرند. این مورد، یکی از رایج‌ترین واکنش‌های بدن در زمان حساسیت به عطر است. حساسیت عطری یا آلرژی به عطر یکی از معمول‌ترین مشکلاتی است که بخش زیادی از افراد جامعه با آن درگیر هستند. به همین خاطر، بهتر است اطلاعات خود را در این حوزه کمی افزایش دهید. در این نوشتار قصد داریم حساسیت به عطر و همه نکات و جزئیات مرتبط با آن را به‌دقت بررسی کنیم. همراه ما باشید.
حساسیت به عطر چیست؟
خرید و استفاده از یک عطر خوش‌بو و ملایم، برای اغلب افراد یک کار بسیار هیجان‌انگیز و لذت‌بخش است. با درک دقیق رایحه‌ها و انتخاب بوهای موردعلاقه، می‌توانید یک عطر فوق‌العاده و مناسب برای خود بخرید. در مطلب بررسی رایحه‌ها و نت‌های عطر، این موضوع را به‌صورت کامل بررسی کردیم و می‌توانید با مطالعه آن، از مهم‌ترین نکات خرید عطر مطلع شوید.
هرچند برای برخی از افراد، خریدن عطر مناسب تنها به بوی خوش آن عطر محدود نشده و باید موضوع مهم دیگری را نیز در نظر بگیرند. احتمالا شما نیز دارای یک یا چند حساسیت مختلف باشید. خارش پوستی، التهاب، عطسه‌کردن و یا انواع واکنش‌های دیگر، همه نشانه‌هایی از حساسیت هستند. حساسیت عطری نیز یکی از انواع حساسیت‌های رایج است. در این نوع حساسیت، افراد در زمان استفاده و یا حتی استشمام همه یا مدل‌های خاصی از عطر، با انواع واکنش‌های دفاعی بدن خود مواجه می‌شوند.
برخی افراد تنها در زمان استفاده مستقیم و برخورد عطر با پوست خود، حساسیت عطری را تجربه می‌کنند. برخی از افراد تنها با اسپری‌شدن آن بر لباس‌ها و حتی بدون برخود با پوست‌شان و در حالت‌های شدیدتر، حتی با استشمام عطر، افراد حساسیت عطری را تجربه خواهند کرد. خرید عطرهای مناسب فصل‌ها و یا عطرهای ملایم‌تر، روشی برای کاهش این نوع حساسیت است.
ایجاد سردرد در اثر استشمام عطر، یکی از معمول‌ترین واکنش‌های افراد دارای حساسیت است. میزان این حساسیت، در افراد دارای بیماری‌های مختلف هم‌چون آسم، بسیار بیشتر خواهد بود. حساسیت به عطر را می‌توان هر گونه واکنش نامناسب بدن، در زمان استشمام رایحه عطر و یا برخورد با مواد آن نامید. احتمالا برای شما نیز این سوال مهم ایجاد شده باشد که چرا حساسیت به عطر ایجاد می‌شود؟
دلایل حساسیت عطری
بدن انسان در طول قرن‌ها، روش‌های مختلفی برای حفاظت از خود پیدا کرده است. مواد و ترکیبات مختلفی، باعث ایجاد آسیب‌های کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت خواهند شد. بدن برای جلوگیری از وقوع آسیب شدید، واکنش‌های دفاعی مختلفی دارد. سرفه‌کردن و عطسه‌کردن، یکی از این روش‌ها است. بدن تلاش می‌کند با ایجاد سرفه و یا عطسه، مولکول‌های خارجی آسیب‌زا را از سیستم خود دور کند. این موضوع، یکی از مهم‌ترین دلایل برای ایجاد حساسیت نسبت به عطر و سایر مواد است. حساسیت به خاک یا سایر مواد مشابه نیز به همین شکل رخ خواهد داد.
دیگر روش محافظت بدن از خود، حمله به ملکول‌های مواد و ترکیبات حساسیت‌زا است. در این حالت، بدن، مولکول‌های عطر یا هر ماده خارجی دیگر را به‌عنوان باکتری و ویروس شناسایی می‌کند. پس از آن، با ترشح پادتن‌ها مختلف سعی می‌کند آن مواد خارجی و مزاحم را از بین ببرد. یکی از مهم‌ترین پادتن‌های بدن، IgE است که در زمان مواجه‌شدن بدن با انواع مواد آلرژی‌زا، ترشح می‌شود.
برخی بیماری‌های زمینه‌ای هم‌چون میگرن یا آسم، تاثیر بسیار بیشتری بر حساسیت عطری خواهند داشت. افراد مبتلا به این بیماری‌ها، واکنش‌های شدیدتری نسبت به انواع عطر و ادکلن داشته و حتی رایحه محصولات بهداشتی و آرایشی نیز می‌تواند این حساسیت را تحریک و یا تشدید کند.
انواع حساسیت به عطر
حساسیت عطری حالت‌های مختلف و انواع متفاوتی دارد. در برخی موارد، میزان حساسیت بسیار بیشتر و در برخی مواقع، کمتر است. به‌صورت کلی این نوع حساسیت در دو دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرد که در ادامه، هر کدام از آن‌ها را به‌اختصار شرح خواهیم داد.
1- آلرژی
آلرژی داشتن به این معنا است که بدن فرد، نسبت به برخی از مواد واکنش شدید دفاعی نشان می‌دهد. در این حالت، سیستم ایمنی بدن، مواد موجود در ادکلن و عطر را به‌عنوان ویروس و یا باکتری تشخیص داده، به همین خاطر حمله شدید دفاعی را آغاز می‌کند. با ترشح مواد دفاعی، فرد علائم مختلفی را تحت عنوان واکنش آلرژیک به عطر، خواهد دید.
خارش‌های شدید پوستی، تورم، التهاب و یا قرمزی پوست، همه انواع نشانه‌های آلرژی به عطر هستند. این علائم ممکن است چند ساعت یا چند روز باقی بمانند. در برخی موارد حادتر، علائم آلرژی به عطر تا چند هفته نیز باقی خواهند ماند.
2- حساسیت
حساسیت به عطر نسبت به موارد آلرژیک، شایع‌تر بوده و ممکن است شما نیز با درصدهای مختلفی از آن روبه‌رو شده باشید. حساسیت معمولا واکنش دفاعی سیستم ایمنی بدن را در پی ندارد، به همین خاطر بسیار راحت‌تر خواهد بود و آزاردهنده نیست.
در این نوع حساسیت، ممکن است با سردردهای ملایم تا شدید روبه‌رو شوید که در طی چند ساعت به‌اتمام می‌رسند. در برخی مواقع، حساسیت‌های بسیار ملایم و ساده پوستی نیز رخ خواهند داد. عطسه‌کردن نیز یکی از واکنش‌های احتمالی بدن نسبت به مواد عطری است. بدن با کمک عطسه تلاش می‌کند که مولکول‌های مواد حساسیت‌زا را از خود دور کند.
علائم حساسیت عطری
علائم چنین حساسیتی، با توجه به نوع واکنش بدن شما تفاوت دارد. در واقع، در صورتی که بدن شما به این مواد آلرژی داشته باشد، علائم شدیدتری خواهید دید. در ادامه، برخی از علائم رایج آلرژی و حساسیت به عطر را با هم مرور خواهیم کرد.
1- علائم آلرژی به عطر
مهم‌ترین و رایج‌ترین علامت آلرژی عطری، خارش و قرمزی پوست بلافاصله پس از تماس با مواد عطری است. این خارش و قرمزی ممکن است زمان زیادی باقی بماند و یا به‌سرعت رفع شود. دیگر علائم آلرژی به عطر، شامل موارد زیر است:
- خارش پوستی حتی در صورت عدم دیدن و تشخیص محل برخورد مواد عطری با پوست؛
- خارش چشم‌ها و گلو؛
- خشکی و پوسته‌پوسته‌شدن پوست؛
- سوزش پوست بدون مشاهده التهاب و یا قرمزی در سطح پوست؛
- حساسیت بیشتر به تابش آفتاب.
همه این موارد ممکن است در اثر آلرژی به عطر یا محصولات دارای مواد عطری رخ دهد.
2- علائم حساسیت به عطر
در برخی مواقع، بدن واکنش‌های ملایم‌تری به چنین موادی نشان می‌دهد. در این صورت، احتمالا یک یا چند علامت زیر را خواهید دید:
- عطسه‌کردن، در صورت اسپری شدن مواد عطر در مسیر تنفسی شما؛
- خارش، آبریزش و یا بسته‌شدن مسیر بینی؛
- تحریک مخاط گلو؛
- سرفه‌های متوالی؛
- سردرد؛
- حالت تهوع یا استفراغ.
همه این علائم ممکن است در پی حساسیت عطری ایجاد شود. با وجود این، در برخی حالت‌های بسیار نادر، احتمال وقوع حمله‌های شدید نیز وجود دارد. برخی از علائم حساسیت شدید به عطر و مواد مشابه، شامل موارد زیر است:
- تورم زبان، لب‌ها و چشم‌ها: این نوع واکنش شدید، مجاری تنفسی را نیز درگیر کرده و ممکن است باعث تنگی نفس و یا خفگی شود. در حالت‌های خفیف‌تر، خوردن و آشامیدن فرد با مشکل مواجه شده و یا تکلم فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در حالت‌های خطرناک، فرد به تزریق کورتیزون نیاز پیدا کرده و تنها با کمک این ماده، تورم بخش‌های مختلف بدن کاهش می‌یابد؛
- شوک آنافیلاکسی: این نوع شوک، بدترین حالت واکنش بدن به مواد حساسیت‌زا است. در پی این اتفاق، مجرای تنفسی متورم شده و امکان نفس‌کشیدن کم‌کم از بین می‌رود. شوک آنافیلاکسی در پی ترشح یک آنتی‌بادی به‌نام IgE رخ می‌دهد و باید به‌سرعت درمان شود.
در صورت وقوع این علائم شدید، حتما و به‌سرعت با اورژانس و فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
جلوگیری از وقوع حساسیت عطری
یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین روش مقابله و جلوگیری از وقوع حساسیت، عدم استفاده و روبه‌رو شدن با مواد حساسیت‌زا است. در برخی مواقع و در صورتی که حساسیت شدیدی نسبت به انواع مواد عطری دارید، بهتر است به هیچ‌عنوان از ادکلن و سایر محصولات حاوی آن استفاده نکنید.
پس از شناسایی مواد حساسیت‌زا برای خود، از سایر جایگزین‌های طبیعی آن‌ها استفاده کنید. البته در برخی موارد، مواد طبیعی حساسیت بیشتری را برای افراد ایجاد خواهند کرد. به همین خاطر، تمام این موارد را در نظر گرفته و با توجه به نوع حساسیت‌های بدن خود، از جایگزین‌های مناسب بهره ببرید.
البته همیشه مصرف شخصی خود افراد، دلیل وقوع حساسیت نیست و حتی حضور در کنار سایرین، می‌تواند باعث تحریک آن شود. در این صورت، اقدامات زیر می‌تواند برای شما مناسب باشد:
- از حضور در مکان‌های شلوغ، مهمانی‌ها و دورهمی‌ها در فضای بسته خودداری کنید؛
- یک پنجره یا تهویه کوچک در محل کار خود داشته باشید؛
- به اطرافیان خود درباره مشکل حساسیت و آلرژی‌تان اطلاع‌رسانی کنید؛
- از محصولات حاوی عطرهای قوی استفاده نکنید.
همه این موارد، احتمال وقوع حملات حساسیت و آلرژی را به‌شکل چشم‌گیری کاهش خواهند داد. هر چند جلوگیری صد درصد کاملا غیر ممکن است. به همین خاطر، بهتر است روش‌های درمان حساسیت را نیز مد نظر قرار دهید.
درمان حساسیت به عطر
درمان حساسیت به عطر بر طبق نوع حساسیت و علائم شما انجام خواهد شد. روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد که در ادامه، برخی از مهم‌ترین آن‌ها را با هم مرور خواهیم کرد:
- استفاده از دارو: انواع داروها هم‌چون سیتریزین، دیفن‌هیدرامین و یا لوراتادین را برای کاهش علائم حساسیت تجویز می‌شوند. این داروها به کاهش علائمی هم‌چون خارش و یا بسته‌شدن بینی، کمک می‌کنند. این داروها به‌صورت OTC یعنی بدون نسخه پزشک نیز قابل خریداری هستند؛
- کرم و پماد: در صورت ایجاد یک منطقه ملتهب و خارش آن، می‌توانید از انواع کرم‌ها و پمادهای حاوی هیدروکورتیزون و یا سایر داروهای مشابه، استفاده کنید. این کرم‌ها می‌توانند میزان التهاب، قرمزی و خارش را کاهش داده و باعث تسکین پوست شوند؛
- کمپرس یا حمام سرد: آب سرد و کمپرس‌های سرد، می‌توانند التهاب و سوزش پوست را کاهش دهند. برای این کار، از تکه‌های یخ یا سایر مواد منجمد، درون یک پاکت پلاستیکی و پوشاندن آن با یک لایه پارچه نرم استفاده کنید. مواد سرد را بر روی پوست قرار داده و اجازه دهید چند دقیقه باقی بمانند. دوش‌گرفتن با آب ولرم رو به‌سرد نیز چنین تاثیری خواهد داشت؛
- استفاده از مرطوب‌کننده، لوسیون یا کرم: برای این کار، از انواع کرم‌های طبیعی استفاده کنید که دارای مواد عطری و حساسیت‌زا نباشند. این کرم‌ها می‌توانند خشکی ناشی از حساسیت را کاهش دهند. توجه کنید که استفاده از کرم‌های مشکوک به مواد عطری، می‌تواند حساسیت شما را افزایش داده و تاثیر منفی بر پوست‌تان بگذارند.
یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از حساسیت، بررسی مواد حساسیت‌زا و عدم استفاده از آن‌ها است. اگر دارای آسم هستید و یا در مواجهه با هر نوع عطری، سردرد و یا سایر نشانه‌های حساسیت در شما ایجاد می‌شود، بهتر است تست آلرژی و حساسیت را انجام دهید.
تست حساسیت چیست؟
تست حساسیت، در مطب پزشکان متخصص انجام می‌شود. در این فرآیند، پزشک قطرات مختلفی را روی بدن شما قرار داده و میزان حساسیت بدن شما به هر دسته از مواد سنجیده می‌شود. التهاب پوست به هر قطره، نشان‌دهنده حساسیت بدن به دسته‌ای از مواد است. بدین شکل، پیش از وقوع حساسیت و مواجه‌شدن با مشکلات آن، می‌توانید از آن مواد دوری کنید.
زمان مراجعه به پزشک در صورت وقوع حساسیت عطری
یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به خاطر بسپارید، زمان مراجعه به پزشک است. هر چند اغلب حساسیت‌ها ساده بوده و به‌راحتی در خانه درمان می‌شوند، اما در برخی موارد، بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر، مراجعه به پزشک ضرورت دارد:
- تاول‌های بزرگ دردناک همراه با سوزش و خارش؛
- احساس سرگیجه و خستگی؛
- کم‌شدن هوشیاری؛
- سرگیجه شدید؛
- حالت تهوع و یا استفراغ؛
- تپش سریع یا کند قلب؛
- افزایش حرارت بدن و یا تب‌کردن؛
- مشاهده علائم مختلف عفونت، التهاب بدن و ترشح مواد چرکی از بخش‌های ملتهب؛
- گسترش کهیر و یا ایجاد جوش‌های بیشتر حتی در ناحیه‌هایی که با مواد حساسیت‌زا و عطری در تماس نبوده‌اند؛
- ایجاد علائم حساسیت در صورت و یا تاحیه تناسلی؛
- عدم بهبود علائم و یا بدترشدن آن‌ها با گذر روزها و هفته‌ها پس از وقوع حساسیت؛
- خفگی، تنفس سخت و یا هرگونه حالت‌های مشابه آن.
در صورت مشاهده هر کدام از این حالت‌ها در پی حساسیت به عطر یا سایر مواد، حتما به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید.
جمع‌بندی نهایی
عطسه‌کردن پس از عطر زدن، سرفه‌های متوالی و یا سردرد، همه نشانه‌هایی از حساسیت به عطر است. اگر شما هم یک یا چند مورد از این نشانه‌ها را تجربه کرده باشید، احتمالا شما نیز حساسیت عطری دارید. این نوع حساسیت در اغلب موارد بسیار ساده بوده و به‌راحتی رفع می‌شود. در موارد حادتر و در صورت دیدن نشانه‌های بیشتر، به پزشک مراجعه کرده و یا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. آیا بدن شما تا به حال نشانه‌هایی از چنین حساسیتی را بروز داده است؟ در صورت مثبت‌بودن پاسخ‌تان، از سایر نشانه‌های این نوع حساسیت و روش مقابله با آن به ما بگویید.
سوالات متداول
هر نوع واکنش بدن، از عطسه و سرفه گرفته تا تورم مجاری تنفسی، حساسیت عطری نامیده می‌شود. این واکنش‌ها ممکن است به دلیل شناسایی ترکیبات عطر به‌عنوان ویروس و باکتری رخ دهد. در این صورت، پادتن‌های مختلفی در بدن ترشح شده و سیستم ایمنی سعی می‌کند از بدن در مقابل این ترکیبات محافظت کند.
حساسیت عطری به دو دسته کلی آلرژی و حساسیت عادی تقسیم می‌شود. آلرژی واکنش‌های شدیدتری در پی خواهد داشت. تورم مجاری تنفسی، عفونت، تاول‌زدن و یا حتی ترشح عفونت از جوش‌ها و تاول‌ها، برخی از مهم‌ترین نشانه‌های آلرژی به عطر است. حساسیت واکنش‌های ملایم‌تری داشته و در مدت زمان کوتاه‌تری از بین می‌رود.
سردرد، سرفه‌کردن، عطسه‌های مداوم و یا خارش پوستی، برخی از مهم‌ترین علائم حساسیت عطری هستند. حساسیت عطری معمولا اثر کمتری داشته و به‌سرعت رفع می‌شود.
علاوه بر عطرها و ادکلن‌ها، انواع اسانس‌ها و عطرها در سایر محصولات بهداشتی و آرایشی نیز استفاده می‌شود. انواع شوینده‌ها، صابون‌ها، مرطوب‌کننده‌ها، دئودرانت‌ها، افتر شیو و هر محصول دیگری که بوی ملایم و خوبی دارد، می‌تواند باعث تحریک حساسیت عطری شود.
بهترین روش برای مقابله با این نوع حساسیت، عدم استفاده از محصولات دارای عطر و انواع ادکلن است. هرچند حتی در این صورت نیز احتمال استنشاق عطر و وقوع حساسیت وجود دارد. مصرف قرص‌های ضد حساسیت، استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌ها تسکین‌دهنده، کمپرس و دوش آب سرد، همه بخشی از روش‌هایی است که برای درمان حساسیت عطری می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
