شپش سر | روش‌هایی اثربخش برای خلاصی از این حشره دردسرساز

شپش سر از آن دسته عارضه‌های پردردسر است که به‌راحتی از بین نمی‌رود. شپش‌ها به‌راحتی راه خود را به مو و پوست سر پیدا می‌کنند، اما به‌ این راحتی‌ها از بین نمی‌روند. به همین دلیل نیز درمان‌های مختلفی برای از‌بین‌بردن شپش موی سر وجود دارد. تنوع انواع درمان شپش سر، پرسش‌های زیادی به دنبال دارد. با این حال زمانی می‌توانید شپش را ریشه‌کن کنید که علت شپش سر در کودکان را بدانید. از آنجایی که همیشه آرزومند سلامت وجود نازنینتان هستیم، در این مطلب ابتدا با هم می‌بینیم که شپش سر چیست. سپس به علائم شپش سر اشاره می‌کنیم. در ادامه نیز به روش‌هایی برای درمان خانگی شپش موی سر می‌پردازیم. در نهایت به روش‌هایی برای جلوگیری از شپش سر اشاره می‌کنیم.

شپش چیست؟

شپش سر در بزرگسالان و کودکان مشاهده می‌شود. با این حال این موجودات موذی بیشتر سراغ خردسالان می‌روند. وقتی از شپش صحبت می‌کنیم، منظور حشره‌ای بسیار کوچک و بدون بال است. این حشره نابکار با مکیدن خونِ پوست سر به حیات خود ادامه می‌دهد. یک شپش بالغ ابعادی در اندازه دانه کنجد دارد. شپش‌ها تخم‌گذار هستند. تخم یک شپش بسیار کوچک است و ابعادی برابر با یک شوره سر بسیار کوچک دارد. تخم‌هایی که از آن‌ها صحبت می‌کنیم در کنار ابعاد کوچک، مقاومت زیادی دربرابر شوینده‌ها دارند.

به همین دلیل به‌راحتی ازبین‌نمی‌روند. از طرف دیگر تخم‌گذاری شپش نیز بسیار سریع و زیاد است. جالب است بدانید یک شپش ماده بالغ روزانه ۴ تخم می‌گذارد. با توجه به طول عمر این حشره می‌توان گفت هر شپش ماده میانگین ۸۸ تخم در طول عمرش می‌گذارد. همان‌گونه که اشاره کردیم شپش خون پوست سر را می‌مکد. به همین دلیل از آنجایی که در ساقه مو زندگی می‌کند، همیشه به منبع غذاییِ پوست سر دسترسی دارد. تمامی این شرایط دست‌به‌دست هم داده تا شپش موی سر به‌ عارضه‌ای دردسرساز تبدیل شود که درمان راحتی ندارد.

چرا مو شپش می‌گیرد؟

اجازه دهید این هشدار را به شما بدهیم که شپش مو عارضه‌ای واگیر است. فقط کافی است یک شپش ماده بالغ روی موی فردی منتقل شود. سپس این شپش در موهای این فرد لانه می‌کند. پس از مدتی نیز با تخم‌گذاری گسترده، موهای این فرد را پر از شپش می‌کند. رایج‌ترین علت شپش سر در کودکان، مالیدن موی فردی که شپش دارد به موی فرد سالم است. استفاده از شانه، حوله، گیره‌سر و وسایل شخصی نیز یکی دیگر از دلایل اصلی شپش مو به حساب می‌آید. خوابیدن روی بالش و ملافه‌ای که فردی با موی شپش‌دار خوابیده نیز روشی رایج برای انتقال شپش به دیگران است.

در بین روش‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، بیشتر از همه انتقال شپش بوسیله تماس مو و سر یک فرد با سر و موی فرد دیگر رواج‌ دارد. با این حال از آنجایی که به قول قدیمی‌ها کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند، هرگز از شانه و وسایل شخصی دیگران استفاده نکنید.

چه کسانی بیشتر در معرض شپش مو هستند؟

برای شما گفتیم که شپش بیشتر با مالیدن یا تماس نزدیک تارهای موی شپش‌دار به موهای سالم منتقل می‌شود. از آنجایی که چنین شرایطی کمتر برای بزرگسالان رخ می‌دهد، شپش بیشتر در کودکان رواج دارد. در نتیجه می‌توان گفت مدارس، مهدکودک‌ها و مکان‌هایی که خردسالان بیشتر در آن حضور دارند از مراکز اصلی انتقال شپش به حساب می‌آید. با توجه به توضیحی که برای علت شپش سر در کودکان مطرح کردیم، حتماً متوجه شده‌اید که احتمال انتقال شپش به بزرگسالانی که در ارتباط با کودکان هستند، مانند معلم‌ها و مربی‌های مهدکودک نسبت به افراد معمولی بیشتر است.

از آنجایی که شپش، خون پوست سر را می‌مکد، عموماً‌ در فاصله‌ای نزدیک به پوست سر قرار دارد. ساقه مو مکان مناسبی برای زندگی شپش است. در نتیجه با توجه به اینکه موی پسرها کوتاه‌تر از دختران است، دخترها بیشتر از پسرها در معرض ابتلا به شپش قرار دارند. به این نکته نیز توجه کنید که هرچقدر موی دختری بلند‌تر باشد، احتمال انتقال شپش به وی افزایش می‌یابد.

شپش موی سر چه نشانه‌هایی دارد؟

همان‌گونه که اشاره کردیم، شپش به اندازه‌ای کوچک است که به‌راحتی با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود. در نتیجه شپش پس از انتقال به موی سالم، با خیال‌راحت فرصتی برای زادوولد پیدا می‌کند. این فرایند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که موی سر را تعداد بی‌شماری شپش فرا بگیرد. اینجاست که علائم شپش سر نمایان می‌شود. مهم‌ترینِ این علائم، خارش بسیار زیاد پوست سر است. در این شرایط پوست سر ملتهب می‌شود و خارش پیدا می‌کند. از طرف دیگر از آنجایی که با حشره‌ای زنده روبه‌رو هستیم، گاهی اوقات حرکت این حشره روی پوست سر احساس می‌شود. در مجموع باید گفت خارش بدن حکایت از عارضه‌ای پوستی دارد.

این احساس بسته به مقدار شپش‌هایی که پوست سر را فرا گرفته، متفاوت است. خارش‌های اولیه ناشی از شپش ممکن است نادیده گرفته شود. با این حال این خارش‌ها به اندازه‌ای افزایش پیدا می‌کند که پوست ملتهب و آزرده می‌‌شود. چنین پوستی درد می‌گیرد و توجه فرد را جلب می‌کند. اینجاست که با بررسی دقیق مو آثار حضور شپش نمایان می‌شود.

چگونه شپش موی سر را پیدا کنیم؟

شپش حشره‌ای موذی است که به‌راحتی از دید مخفی می‌ماند. به همین دلیل پس از احساسِ نشانه‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، این نشانه‌ها را باید جدی بگیرید و به دنبال شپش باشید. اولین جایی که باید دنبال شپش بگردید، موی پشت گوش و شقیقه است. شپش در این قسمت بیشتر از دیگر جاهای پوست سر لانه می‌کند. جستجوی خود را در قسمت‌های نزدیک مو به پوست سر آغاز کنید و تا ساقه ادامه دهید. بسته به مقداری که موی سر گرفتار شپش شده باشد، گاهی اوقات شپش‌ها در بالاتر از ساقه مو نیز مشاهده می‌شود.

همان‌گونه که می‌دانید، شپش بال ندارد. با این حال پرش‌های بلندی می‌زند. به همین دلیل ممکن است در حین بررسی مو برای یک لحظه شپشی را ببینید که به قسمت‌های دیگر مو می‌پرد و مخفی می‌شود. شپش تخم‌های زیادی روی ساقه مو می‌گذارد. یکی دیگر از روش‌های پیداکردن این حشره موذی، یافتن تخم‌های آن است. این تخم‌ها که به آن رِشک هم می‌گویند، به حالتی چسبنده روی ساقه مو قرار می‌گیرند. رِشکِ شپش به قدری محکم به تار مو می‌چسبد که به‌راحتی جدا نمی‌شود. برای پیداکردن و جدانمودن رِشک شپش، شانه‌های مخصوصی در بازار وجود دارد. در قسمت‌ روش‌های درمان خانگی شپش موی سر، بیشتر در این باره صحبت می‌کنیم.

رِشکِ به لحاظ ظاهری چه تفاوتی با شپش دارد؟

رِشک تیره‌رنگ است و تخم شپشی که بازشده رنگی روشن دارد. رشک به‌ راحتی از مو جدا نمی‌شود. در حالی که آلودگی‌ها و ذرات ریز با فوت یا حرکت دست و شانه از روی مو پاک می‌شود. شپش تقریباً سفید‌رنگ است. این حشره موذی با چشم غیرمسلح، ظاهری مانند دانه‌ای سفید دارد. در نتیجه برای پیدا‌کردن شپش سر بهتر است این کار را زیر منبع نور زرد انجام دهید تا سفیدی رنگ شپش بهتر دیده شود. استفاده از ذره‌بین نیز گزینه مناسبی برای تشخیص شپش و دیگر آلودگی‌های موجود در مو به حساب می‌آید.

حتماً‌ به یاد دارید که گفتیم شپش عارضه‌ای مسری است. به همین دلیل اگر در موی یکی از اعضای خانواده شپش پیدا شد، حتماً موی دیگر اهل منزل را بادقت برای پیدا‌کردن شپش بررسی کنید. این فرایند را چندین روز انجام دهید تا افرادی که موی آن‌ها شپش گرفته شناسایی شوند. اکنون که صحبت از شپش به میان آمد، خالی از لطف نیست اگر به این نکته اشاره کنیم که سروکله حشره‌های موذی در بهار پیدا می‌شود.

روش‌های درمان شپش سر

از‌بین‌بردن شپش کار چندان سختی نیست، اما به‌‌راحتی نمی‌توانید از شر رِشک شپش خلاص شوید. همان‌گونه که اشاره کردیم رِشک روی مو می‌چسبد و با شوینده‌ها و آب داغ نابود نمی‌شود. در نتیجه رِشکی که روی مو باقیمانده، باز می‌شود و با تولد شپش‌های تازه، دردسرهای شپش ادامه پیدا می‌کند. شپش را می‌توان با روش‌های پزشکی درمان کرد. برای خلاصی از این عارضه روی درمان خانگی شپش موی سر نیز می‌توانید حساب کنید. تجربه ثابت کرده بیشتر این روش‌های درمانی روزی ۲ بار باید انجام شود تا شپش کاملاً از بین برود. پایبندی به انجام این روش‌ها حرف اول را در درمان شپش سر می‌زند. این روش‌ها دست‌کم باید ۹ روز ادامه پیدا کند.

روش‌های دارویی درمان شپش موی سر

ترکیبات شیمیایی مختلفی برای درمان شپش مو توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. با این حال موادی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم اثربخشی بیشتری برای در مان شپش موی سر دارند.

پیرِترین (Pyrethrin)

یکی از پرکابردترین ترکیبات برای درمان شپش سر، پیرترین نام دارد. این ماده آفت‌کشی قوی است که از گل داودی (chrysanthemum) گرفته می‌شود. این آفت‌کش پوست را ملتهب نمی‌کند و عارضه‌ خاصی به دنبال ندارد. در نتیجه برای کودکان ۲ سال و بیشتر می‌توانید استفاده کنید. با این حال استفاده از محصولات دارای پیرترین برای افراد حساس به گل داودی و خانواده گیاهان رَگ‌وید (Ragweed)، قدغن است.

سرم مو برطرف کننده حشرات پریم مدل LS حجم 50 میل

دارای ترکیبات غیر سمی

برای اطلاعات بیشتر و خرید محصول،‌ روی تصویر کلیک کنید.

پرمترین (Permethrin)

ماده دیگری که برای درمان شپش مو تجویز می‌شود، پرمترین نام دارد. این ماده آفت‌کشی مصنوعی است که عملکردی مشابه با پیرترین دارد. استفاده از محصولات دارای پیرترین برای نوزادان ۲ ماهه و بیشتر مشکلی ندارد. توجه داشته باشید که داروهای تجویزی برای درمان شپش مو عموماً دارای ترکیبات شیمایی دیگری نیز هستند. در نتیجه پیشنهاد می‌کنیم نظر پزشک متخصص را در استفاده از این محصولات جویا شوید.

لوسیون الکل بنزیل (Benzyl alcohol lotion)

در کنار ترکیباتی که به آن‌ها اشاره کردیم، لوسیون الکل بنزیل نیز برای درمان شپش مو کاربرد دارد. این ماده برای از‌بین‌بردن شپش در نوزادان ۶ ماهه و بیشتر پیشنهاد می‌شود.

شامپو ضد شپش سریتا حجم 50 میل

پاکسازی آلودگی موی سر ناشی از شپش

برای اطلاعات بیشتر و خرید محصول،‌ روی تصویر کلیک کنید.

مالاتیون (Malathion)

مالاتیون را نیز به ترکیبات نابودکننده شپش مو اضافه کنید. مالاتیون به لحاظ شیمیایی ماده‌ای عالی دارای فسفات است. به همین دلیل برای نوزادان نباید استفاده شود. با این حال کودکان ۶ سال و بیشتر با خیال‌راحت می‌توانند برای درمان شپش سر از محصولات دارای مالاتیون کمک بگیرند.

لیندِین (Lindane)

قوی‌ترین ماده شیمیایی برای درمان شپش مو لیندِین نامیده می‌شود. این ماده در قالب شامپو و لوسیون فروخته می‌شود. با این حال لیندین ترکیبات بسیار قوی دارد و استفاده از آن ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد.

درمان‌ خانگی شپش موی سر

باید اعتراف کرد که شپش حشره‌ای سمج و پردردسر است. به همین دلیل به شما حق می‌دهیم اگر برای خلاصی از آن حوصله‌تان سر برود و چندین درمان را در کنار هم انجام دهید. با این حال از آنجایی که برای ازبین‌بردن شپش از آفت‌کش کمک می‌گیرید، بهتر است در آنِ واحد فقط یک روش درمانی را در پیش بگیرید. در این قسمت برای آن دسته از افرادی که میانه خوبی با درمان‌های شیمیایی ندارند خبر خوبی داریم. روش‌های مختلفی برای جلوگیری از شپش سر و درمان این عارضه وجود دارد. روش‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌‌کنیم را برای درمان شپش مو استفاده کنید.

شامپو ضد شپش سریتا حجم 95 میل حاوی ترکیبات گیاهی و غیر سمی

برای خرید این محصول روی تصویر آن کلیک کنید.

شانه مخصوص شپش

جالب است بدانید شانه‌های مخصوصی در بازار برای ازبین‌بردن رِشک شپش وجود دارد. این شانه‌ها بر خلاف شانه‌های معمولی، از فلز ساخته شده‌اند. فاصله میان دندانه‌های این شانه‌ها نیز بسیار کم است. در نتیجه رِشک‌های شپش در بین دندانه‌های این شانه گیر می‌کند و بیرون کشیده می‌شود. برای اثربخشی بیشتر شانه‌ مخصوص شپش را در قسمت آغازین مو قرار دهید و تا انتهای مو بکشید. تجربه ثابت کرده آغشته‌کردن مو به روغن زیتون کمک چشمگیری در چسبیدن شپش و رِشک به شانه می‌کند. فرایندی که به آن اشاره کردیم را دست‌کم روزی ۲ تا ۳ بار انجام دهید. این کار باید به اندازه‌ای تکرار شود تا دیگر اثری از شپش و رِشک روی مو باقی نماند.

رعایت بهداشت

شپش عمر زیادی ندارد، در نتیجه با رعایت بهداشت می‌توانید جلوی تکثیر این حشره را بگیرید. لباس و ملافه فردی که موی وی شپش دارد را با آب گرم (۵۴ درجه سانتی‌‌گراد) بشویید و اتو بکشید. برس، شانه، گیره‌سر و دیگر حالت‌دهنده‌های موی فردی که شپش دارد را نیز باید با آب گرم (۵۴ درجه سانتی‌گراد) به مدت ۵ دقیقه بشویید. تمامی سطح زمین و مبلمان منزل را تا از بین‌رفتن کامل شپش‌ها روزانه جاروبرقی بکشید.

جلوگیری از شپش سر

حتماً شما هم این شعار معروف را شنیده‌اید که می‌گویند: «پیشگیری بهتر از درمان است.» شپش حشره‌ای سمج است که به احتمال زیاد دوباره سروکله‌اش پیدا می‌شود. در نتیجه تا جایی که می‌توانید مراقب تماس سر و موی فرزند دلبندتان با کودکان مشکوک به شپش باشید. استفاده از شانه و وسایل شخصی دیگران را برای فرزندتان قدغن کنید و تا جایی که می‌توانید مواظب بهداشت فردی باشید. کوتاه‌ نگه‌داشتن موی کودکان نیز روش مناسبی برای جلوگیری از شپش مو به حساب می‌آید.

سخن پایانی

شپش سر عارضه‌ای خطرناک نیست، اما دردسرهای زیادی دارد. امیدواریم با اطلاعاتی که از این حشره دردسرساز با شما مطرح کردیم، هرگز روی شپش موی سر را نبینید. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم همراهان ما در مو‌تن‌رو اطلاعات سودمندی برای درمان شپش دارند، خواهشمندیم این اطلاعات را در قسمت نظرات با ما و دیگر خواننده‌ها به اشتراک بگذارید.

پرسش‌های متداول