فهرست مطالب
با شروع فصل‌های سرد، علاوه بر کاهش دما، رطوبت هوا هم کم و هوا خشک می‌شود. رطوبت خود یکی از مهمترین عوامل در شادابی و سلامت پوست است. برای مثال در شهر‌های نزدیک به دریا ممکن است احساس شود که پوست شاداب‌‌تر است. برای همین آشنایی با مراقبت های پوستی در سرما یکی از ضروریات است. خصوصا برای کسانی که پوستشان به سرما حساس‌‌تر است یا سریع‌‌تر آب از دست می‌دهد و خشک می‌شود. از طرف دیگر هم گرمایش محیط‌های سربسته در دوران سرما خود مشکلات پوستی را تشدید می‌کند. در نهایت نتیجه بی توجهی به پوست در چنین آب و هوایی، خارش شدید پوست است
چرا باید مراقبت های پوستی در سرما را بدانیم؟
پوست، یکی از مهمترین ارگان‌های بدن به شمار می‌رود. پوست به عنوان یک محافظ یا کاور برای بدن عمل می‌کند. این بافت از چندین لایه تشکیل شده است. لایه سطحی این بافت، همان بخشی است که با لمس کردن بدن خود آن را حس می‌کنیم. با وجود اینکه لابه، بافت مرده به حساب می‌آید، اما نقش بسیار مهمی‌در سلامت کل بدن دارد. بافت پوست سبب جلوگیری از ورود میکروب‌ها به بدن می‌شود. فرد را در برابر نور خورشید محافظت می‌کند و حتی به تولید ویتامین D در بدن کمک می‌کند.
از طرف دیگر خشکی پوست و آسیب دیدن آن در فصل سرما ریسک ایجاد بیماری‌هایی پوستی مثل اگزما و زروسیس (خشکی پوست) را زیاد می‌کند. برای همین اطمینان از سالم و بی آسیب بودن پوست با داشتن آگاهی از روش‌های مراقبت از پوست در سرما، یکی از ضروریات است.
تغییرات سرما بر روی پوست
چندین علت وجود دارد که پوست در آب و هوای سرد، دچار اختلال می‌شود. در ادامه آن‌ها را مرور می‌کنیم:
- خون، مهمترین عنصر در بدن برای ترمیم، بازسازی و حفظ ارگان‌ها است. پوست هم شامل همین قضیه است. در هوای سرد، جریان خون لایه سطحی پوست و همچنین اندام‌های انتهایی مثل نوک انگشتان کم می‌شود. این کار برای این است تا خون به اندام‌های حیاتی‌تر فرستاده شود تا این اندام‌ها بدون اختلال فعالیت کنند و دمای مرکزی بدن حفظ شود.
- همانطور که گفتیم در فصول سرد رطوبت هوا کم می‌شود. در این شرایط که جریان خون کم شده است و آب (رطوبت) لازم هم در هوا نیست، پوست به سختی می‌تواند آب خود را حفظ کند. به همین دلیل کم کم آب پوست از دست می‌رود و پوست حالت سفت شدگی، خشکی و حتی‌ترک و شکاف پیدا می‌کند. در ادامه هم ممکن است پوست پوسته پوسته شود یا ملتهب شود.
- از طرف دیگر گرمایش محیط‌های سربسته نیز در فصول سرد نیز خود مسبب کاهش رطوبت هوا می‌شود. این یعنی خشکی بیشتر پوست
- در فصول سرد، دوش گرفتن با آب داغ بیشتر مورد پسند است. آب داغ با از بین بردن سد محافظت لایه سطحی پوست، سبب خشکی می‌شود.
- خشک پوست خود سبب می‌شود تا ماده ای به نام “سبوم” که از غدد زیر پوست‌ترشح می‌شود و اثر شبیه به ماده روان کننده یا چرب کننده دارد، کمتر‌ترشح شود و خشکی شدید‌تر شود. تمام این موارد لزوم دانستن مراقبت های پوستی در سرما را نشان می‌دهد.
بیماری‌های پوستی و سرما
در بالا نیز اشاره شد که سرما بر روی تمامی‌انواع پوست اثر می‌گذارد. اما افرادی که از پیش دچار اختلالات پوستی هستند باید مراقبت های پوستی در سرما را به صورت روتین انجام دهند. در ادامه چند اختلال شایع را مرور می‌کنیم:
آکنه رزاسه
این بیماری یک مشکل مزمن است که در آن صورت و برخی دیگر از اندام‌های بدن دچار التهاب و قرمزی می‌شوند. به طور کلی این اختلال تنها مربوط به بافت پوست است و مشکل دیگری در بدن وجود ندارد. اما در برخورد با سرما بافت پوست این افراد بیشتر دچار مشکل می‌شود و باید بیشتر در برابر سرما از خود محافظت کنند.
توصیه می‌شود که این افراد تا حد زیادی پوست بدن خود را بپوشانند، مثلا از شال گردن استفاده کنند. استفاده از شال گردن باید به گونه ای باشد که صورت را بپوشاند. اگر اختلال پوستی این افراد شدید‌تر شود باید به پزشک مراجعه کنند و در صورت خشکی پوست باید بیشتر از کرمهای مرطوب کننده استفاده کنند.
پسوریازیس
یک بیماری خود ایمنی است که بر روی بدن فرد (در اندام‌های مختلف) پلاک‌های* قرمز رنگ با حاشیه مشخص و پوسته نقره‌ای رنگ دیده می‌شود. یکی از درمان‌های شایع بیماری قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. در زمستان که نور خورشید کمتر است، احتمال شدید‌تر شدن بیماری وجود دارد. البته خکی هوا که سبب خشکی پوست نیز می‌شود، در بدتر شدن زخم‌ها دخیل است. برای همین استفاده از مرطوب کننده‌های خانگی توصیه می‌شود.
*پلاک، نوعی از ضایعات پوست است. این ضایعه برجسته است و بیش از 2 سانتیمتر وسعت دارد.
اگزما
نوعی ضایعه یا بیماری پوستی است که در آن پوست قرمز، ناهموار و تحریک شده به نظر می‌رسد. علیرغم این که ضایعات ممکن است پس از کنترل و درمان مجددا روی پوست ظاهر شوند اما مشکلات شدید و حادی را برای فرد ایجاد نمی‌کنند. با تغییر فصل و کاهش سریع دما و تفاوت محیط بیرون و داخل، ممکن است اگزما دوباره عود کند.
پیشنهاد می‌شود افرادی که خیلی از اگزما رنج می‌برند، در تنظیم دمای خانه دقت کنند. بدین معنی که زیاد دما را بالا نبرند تا وقت یاز محیط سرد وارد خانه شدند، پوست زودتر به دما عادت کند.
انواع روش‌های مراقبت از پوست در سرما
- استفاده از مرطوب کننده در منزل.
- در هنگام بیرون رفتن از خانه صورت، بینی، انگشتان و دیگر بخش‌های بدن خود را به خوبی با استفاده از دستکش، چکمه، جوراب خشک و شال گردن بپوشانید.
- از آب خیلی داغ هنگام استحمام استفاده نکنید و همچنین مدت زیادی را آب داغ دوش نگیرید.
- بعد از استحمام به پوست خود را به آرامی‌خشک کنید (حوله را محکم روی پوست نکشید).
- بلافاصله بعد از حمام کردن، از مرطوب کننده استفاده کنید.
- در فصل زمستان هم مانند تابستان از “ضد آفتاب” استفاده کنید. برف می‌تواند اشعه UV را منعکس و حتی شدت آن را بیشتر کند.
- اگر ورزش‌های زمستانی انجام می‌دهید حتما اندام‌هایی که زودتر سرد می‌شوند و خون کمتری به آن‌ها می‌رسد مثل بینی، انگشتان را بپوشانید. همچنین هر چند ساعت یکبار این مناطق را گرم کنید. استفاده مرتب از مرطوب کننده را نیز فراموش نکنید.
- از شست و شوی بیش از حد پوست خود پرهیز کنید. شستن زیادی سبب از بین رفتن رطوبت طبیعی پوست می‌شود.
- توصیه می‌شود در فصل زمستان از برنزه کردن خودداری کنید. در صورت الزام هم حتما از مرطوب کننده بیشتری استفاده کنید. برنزه کردن خود سبب خشکی پوست می‌شود.
- استفاده از ویتامین D در زمستان توصیه می‌شود. البته مصرف زیاد این ویتامین مشکل ساز است. نور خورشید سبب افزایش این ویتامین در بدن می‌شود. در زمستان به علت کاهش تابش نور خورشید، ممکن است با کاهش این ویتامین روبرو شوید. مشورت با پزشک یا متخصص مربوطه برای میزان مصرفی این مکمل توصیه می‌شود.
- در نهایت اگر ضایعه، خارش، قرمزی یا مشکلی مثل خشک شدن پوست دارید، به پزشک مراجعه کنید.
